1. Karaatgewicht
Smaragden komen voor in verschillende groottes. Het gewicht wordt uitgedrukt in karaat. Smaragden van 1 tot 5 karaat worden bovendien vaak in juwelen gezet. Een smaragd met een groter karaatgewicht zal logischerwijs duurder zijn, maar de waarde van een smaragd wordt voornamelijk bepaald door de kwaliteit van de edelsteen. Een smaragd met te veel insluitingen is minder helder en boet daarom gedeeltelijk in aan waarde. Een smaragd met een kleiner karaatgewicht die wel heel helder is, zal daarom waardevoller zijn en dus bijgevolg ook relatief hoger in prijs.
2. Helderheid
Een heldere smaragd is heel erg gewild bij verzamelaars en is dus een waardevolle keuze om in te beleggen. De zuiverheid van smaragd neemt af naarmate het aantal inclusies. Deze insluitingen – in vakjargon aangeduid met het Franse jardin – komen vaak voor bij smaragden en worden getolereerd, maar te veel inclusies kunnen de edelsteen mat en dof maken. Een tweede factor die de zuiverheid van smaragd beïnvloedt, is de kleur. Een donkergroene smaragd absorbeert minder licht en kan er daarom doffer uitzien dan een lichtgroene smaragd.
3. Kleur
Smaragden bestaan in diverse kleurtinten, variërend van blauwgroen tot geelgroen afhankelijk van de plaats waar ze werden ontgonnen. De groene kleurtint kan ook verschillen van heel licht tot uiterst donker. Een middelgroene tot donkere smaragd wordt als heel waardevol beschouwd. Let op met te donkere smaragden, want deze kunnen minder zuiver zijn – zoals hierboven beschreven.
4. Slijpkwaliteit
Het slijpen van smaragd vormt zelfs voor ervaren slijpers een hele uitdaging. Smaragden hebben van nature kleine breuken of scheurtjes. Dit vergroot niet alleen de kans op beschadiging tijdens het slijpen, de slijper moet ook rekening houden met deze breuken in de uiteindelijke slijpvorm van de smaragd. De slijpkwaliteit is verder ook onlosmakelijk verbonden met de kleur – wat een grote invloed heeft op de waarde en smaragdprijs per karaat. Door de verhoudingen en facetten van de smaragd aan te passen tijdens het slijpproces, kan de slijper de kleur van de edelsteen in zekere mate beïnvloeden.